Z kart historii: 100 lat od powstania rządu Moraczewskiego

Rząd Jędrzeja Moraczewskiego zwany Tymczasowym Rządem Ludowym Republiki Polskiej był pierwszym gabinetem pod kierownictwem socjalistycznego premiera Jędrzeja Moraczewskiego, zatwierdzonym przez Józefa Piłsudskiego. Pod względem organizacyjnym i prawnym kontynuował prace powołanego przez Radę Regencyjną prowizorium rządowego Władysława Wróblewskiego.

Politycznie był częściowo kontynuacją rządu lubelskiego Ignacego Daszyńskiego, który podporządkował się Józefowi Piłsudskiemu. Warto pamiętać, że gabinet ten ogłosił m.in.:
– powszechne prawo wyborcze obejmujące również kobiety
– ustanowił ośmiogodzinny dzień pracy
– zagwarantował legalność związków zawodowych i prawo do strajku
– wprowadził inspekcję pracy
– wprowadził ubezpieczenia chorobowe.

20 listopada 1918 roku rząd Jędrzeja Moraczewskiego ogłosił swój program, zakładający przebudowę ustroju gospodarczego i społecznego wedle doktryny socjalistycznej, zapowiadając wywłaszczenie wielkiej własności ziemskiej i oddanie jej w ręce ludu pracującego pod kontrolą państwową, upaństwowienie kopalń i całego przemysłu. Jedynym posłem zagranicznym akredytowanym przez rząd Moraczewskiego był poseł niemiecki Harry Kessler. Rząd ustąpił 16 stycznia 1919 roku po konsultacjach z Piłsudskim, który dążył do porozumienia z prawicą oraz uspokojenia sytuacji w niepodległej Polsce. Narodowa Demokracja uważała bowiem gabinet Moraczewskiego za zbyt radykalny, zaś jej zwolennicy odmawiali wykonywania jego poleceń (m. in. płacenia podatków). Według Stanisława Głąbińskiego, polityka Narodowej Demokracji, rząd Moraczewskiego stanowczo sprzeciwiał się rekrutacji i tworzeniu armii polskiej, pragnął poprzestać na milicji ludowej, która w jego opinii była bojówką socjalistyczną, organizowaną z żywiołów niekarnych.

materiały nadesłane
na podstawie źródeł internetowych/pr