SANOK: Emerytowani nauczyciele przy tablicach, a młodzi po studiach… już nawet nie czekają

SANOK / PODKARPACIE. 18 nauczycieli powiatowych placówek oświatowych w większości z najwyższymi kwalifikacjami zawodowymi kontynuuje pracę w szkole posiadając jednocześnie uprawnienia do przejścia na pełną emeryturę. Tymczasem na biurkach dyrektorów piętrzą się stosy podań o pracę osób świeżo po studiach. Szefowie placówek oraz przedstawiciele starostwa rozkładają ręce.

Nawet do kilkunastu wypowiedzeń jeszcze w maju tego roku

W ostatnich miesiącach w powiatowej oświacie doszło do niemałej rewolucji, choć nie brakuje zwolenników poglądu, że nie była ona wystarczająca. Zespół Szkół nr 5 przeniesiono do obiektu „budowlanki” (ZS nr 4), a w pozostałych szkołach zlikwidowano po jednym oddziale. Skutkiem będzie redukcja etatów.

Zgodnie z ustawowymi regulacjami do końca kwietnia dyrektorzy placówek oświatowych podlegających pod starostwo złożyli do organu prowadzącego arkusze dotyczące optymalizacji zatrudnienia. Zarząd powiatu podejmie decyzję o zaakceptowaniu dokumentów lub poprosi o wprowadzenie zmian. Ostateczna wersja ma powstać do końca maja, kiedy skończy się czas na ruchy kadrowe. Nieoficjalnie mówi się, że pracę może stracić nawet kilkanaście osób, choć w wielu przypadkach rozwiązanie stosunku pracy w danej szkole wcale nie musi oznaczać całkowitej utraty pracy. Jak słyszymy w starostwie, nauczyciele nierzadko łączą etaty w różnych placówkach, są zatrudnieni w podmiotach niepodlegających starostwu lub prowadzą działalność gospodarczą.

Reforma oświaty to efekt niżu demograficznego. W stosunku do 2005 roku, liczba uczniów w sanockich szkołach średnich w 2014 roku spadła o 32%, z 5658 do 3837. Zmalało również zatrudnienie nauczycieli. Z 539 w 2006 roku do 480 w ubiegłym.

Trudne decyzje dyrektorów

Dyrektorzy stają przed nie lada wyzwaniem, jakim jest konieczność wskazania osób, które otrzymają wypowiedzenie. Sprawy nie ułatwia system ochrony nauczycieli przewidziany przez prawo. Podobne funkcjonują również w innych grupach zawodowych. Kierujący szkołami muszą przyjąć kryteria. Obok formalnych i faktycznych kwalifikacji, stażu pracy, oceny pracy nauczyciela, a także posiadania innych źródeł utrzymania, można również brać pod uwagę nabycie praw emerytalnych.

– Kwestia doboru kryteriów wyboru nauczyciela do zwolnienia nie jest uregulowana obowiązującym prawem. Zatem chociaż brak jest podstawy do wydania swoistego „regulaminu zwolnień”, to dyrektor powinien takie kryteria opracować, gdyż za każdym razem będą one badane przez sąd przy okazji ustalania przyczyn wypowiedzenia stosunku pracy. Kryteria muszą być dla nauczycieli jasne, powinny być również dla nich dostępne – pisze dla portalu eksperciwoswiacie.pl Dariusz Skrzyński, prawnik, specjalista z zakresu prawa oświatowego, prawa pracy i prawa autorskiego.

Aktualnie w szkołach i placówkach podlegających pod sanockie starostwo pracuje 18 osób posiadających pełne uprawnienia emerytalne. W większości są to nauczyciele dyplomowani, czyli posiadający najwyższe kwalifikacje zawodowe.

Przed wyborami samorządowymi, wielu kandydatów na różne funkcje deklarowało działania na rzecz zwiększenia liczby miejsc pracy dla młodych. W środowisku nauczycielskim i nie tylko pojawiają się pytania o możliwości zastąpienia emerytowanych nauczycieli przez osoby, które niedawno kończyły studia i są gotowe do podjęcia zatrudnienia. Mówi się również o tym, że najbliższe zwolnienia mogą odbywać się kosztem młodszych pracowników.

– Proszę pamiętać, że uprawnienia emerytalne to przywilej, a nie obowiązek. Wiele aspektów dotyczących rozwiązania stosunku pracy reguluje prawo wyłączając tym samym jakąkolwiek możliwość ingerencji ze szczebla starostwa lub dyrekcji. Niektórzy pracownicy są chronieni. Wręczanie im wypowiedzeń mogłoby się wiązać ze złamaniem przepisów, a tego robić nie będziemy – zaznacza Roman Konieczny, starosta sanocki.

– Jak ja zaczynałem pracę w szkole, przejść na emeryturę można było po 30 latach pełnienia obowiązków nauczyciela. Jednym podpisem odebrano nam ten przywilej. Teraz, aby uzyskać pełne świadczenie trzeba pracować do 67 roku życia. Począwszy od 2009 roku wydłużono zatem okres zatrudnienia o około 12 lat. Co za tym idzie zamrożono ruch kadrowy na 20 lat. W moim przypadku, zamiast uzyskania uprawnień w 2018 roku, otrzymam je w 2032 – mówi Tomasz Przystasz, przewodniczący Komisji Międzyzakładowej Pracowników Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność” w Sanoku i dodaje: – Wyrok sądu najwyższego mówi wyraźnie, że przejście na emeryturę jest przywilejem, a nie obowiązkiem. Dyrektorzy nie mają podstaw prawnych, aby odesłać pracownika na emeryturę. Nie ma takiej możliwości. Nie jest to jednak wina ani nauczycieli, ani dyrektorów, tylko regulacji prawnych.

Coraz mniej młodych stara się o pracę w szkołach

Tymczasem zainteresowanie podjęciem pracy w szkole jest ogromne, choć w ostatnich dwóch latach ta tendencja maleje.

– Przez ostatnich 5 lat uzbierało się około 100 cv. Grupa osób, które przez ten czas ubiegały się o pracę nauczyciela była bardzo duża – mówi Robert Rybka, dyrektor I Liceum Ogólnokształcącego w Sanoku.

– Cztery lata temu na moje biurko trafiło 50/60 cv. W kończącym się roku szkolnym, o pracę zabiegało nie więcej niż 7 osób. Być może stało się tak dlatego, że do opinii publicznej w naszym powiecie trafiły informacje o braku wolnych etatów dla nauczycieli i o planowanych zwolnieniach – analizuje Maria Pospolitak, dyrektor Zespołu Szkół nr 1 w Sanoku.

– 3 lata temu otrzymaliśmy około 30 podań. W tym roku szkolnym do naszej szkoły zgłosiły się zaledwie 3 osoby. Być może młodzi wyjechali, nawet nie podejmując próby znalezienia pracy w zawodzie – potwierdza spadek zainteresowania Krzysztof Futyma, dyrektor Zespołu Szkół nr 3 w Sanoku.

– Uważam, że można byłoby się zastanowić nad zaprzestaniem kształcenia nauczycieli na najbliższe 10 lat, ponieważ młodzi absolwenci kierunków pedagogicznych nie mają i nie będą mieli szans na znalezienie pracy – podsumowuje Tomasz Przystasz.

źródło: Red., Starostwo Powiatowe w Sanoku

foto: flickr.com / Susana Fernandez