Wiesław Banach odchodzi na emeryturę (FOTO)

SANOK / PODKARPACIE. 29 stycznia 2020 r. w Sali 25 Portretów na sanockim zamku, podczas uroczystego spotkania, pożegnano Pana Wiesława Banacha wieloletniego dyrektora Muzeum Historycznego w Sanoku, który z dniem 31 stycznia przechodzi na emeryturę.

Kulminacyjnym momentem spotkania było odznaczenie Wiesława Banacha przez wicewojewodę Lucynę Podhalicz, przyznanym przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę, Złotym Krzyżem Zasługi. Krzyż został przyznany „osobie szczególnie zasłużonej dla Ziemi Sanockiej (…) za zasługi w działalności na rzecz rozwoju muzealnictwa, za upowszechnianie historii i kultury polskiej”.

Podczas spotkania, którego gospodarzem był starosta sanocki Stanisław Chęć, jubilata żegnało szerokie grono osób reprezentujących różnorodne instytucje, które współpracowały z Dyrektorem. Posłowie: Piotr Babinetz i Piotr Uruski, wicewojewoda Lucyna Podhalicz, marszałek województwa podkarpackiego Władysław Ortyl, Adam Drozd radny województwa podkarpackiego, Jan Pelczar starosta krośnieński, starostowie sanoccy: Edward Olejko – starosta I kadencji, Bogdan Struś – starosta II kadencji, Wacław Krawczyk – starosta III kadencji, Janusz Cecuła wicestarosta sanocki, Andrzej Romaniak przewodniczący Rady Miasta Sanoka, Anna Hałas wójt Gminy Sanok, Ernest Nowak burmistrz Miasta i Gminy Zagórz, Grzegorz Kornecki zastępca burmistrz Miasta Sanoka, Damian Biskup, Andrzej Chrobak i Krzysztof Strzyż – członkowie Zarządu Powiatu Sanockiego, Kazimierz Węgrzyn radny powiatu sanockiego, Elżbieta Cipora JM Rektor Państwowej Uczelni w Sanoku, członkowie Rady Muzealnej, Jan Jarosz dyrektor Muzeum Narodowe Ziemi Przemyskiej w Przemyślu, Jerzy Ginalski dyrektor Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, Jan Gancarski Muzeum Podkarpackie w Krośnie, Wiesława Skorek MDK Sanok, Leszek Puchała MBP Sanok, dyrektorzy Wydziałów Oddziału w Rzeszowie – Krzysztof Kaczmarski i Jakub Izdebski, dyrektorzy szkół i placówek oświatowych prowadzonych przez powiat sanocki, pracownicy Starostwa Powiatowego i Muzeum Historycznego w Sanoku, wśród nich nowy dyrektor (od 1 lutego 2020 r.) Jarosław Serafin.

W krótkiej laudacji starosta Stanisław Chęć mówił min.: „(…)1 sierpnia 1977 r. w ślad za swoją miłością trafił do Sanoka. Zapewne nikt wtedy nie przypuszczał, że ten młody człowiek z długimi włosami w spodnich dzwonach i kraciastej koszuli stanie się ikoną sanockiego zamku. Zamku, który go na pierwszy rzut oka bardzo rozczarował , jak sam mówił najbardziej przypominał mu kurnik. Jednak bardzo szybko odnajduje się wśród sanockich artystów, czego skutkiem są dwie kolejne wystawy tzw. Sanockie Salony Grudniowe w 1980 i 1981 r. (…)

Kiedy 29 lat temu został dyrektorem można powiedzieć, że zaczynał od zera. Dziś mało kto pamięta, że to właśnie za sprawą Dyrektora Banach zaczął się kapitalny remont zamku. Przez chwilę były tylko mury i stropy. Zmieniono wewnętrzna komunikację, przywrócono renesansowe elementy, wybudowano nowy dach. Nie wiem, czy tak mu się spodobała mu się funkcja inwestora, ale kilkanaście następnych lat było naznaczone remontami, budowami i modernizacjami budynków zamkowych. (…) Wykorzystując min. testamentową darowiznę Zdzisława Beksińskiego odbudował skrzydło zamkowe w którym umieszczono kolekcję Zdzisława Beksińskiego oraz przeprowadził rewitalizację wzgórza zamkowego. (…)

Jednak jako pasjonat kultury i sztuki polskiej, przez lata ofiarnie przyczyniał się do rozwoju Muzeum i propagowania, a także upowszechniania dóbr kultury, lokalnych twórców sztuki. Skupił wokół siebie ludzi wykształconych, merytorycznie przygotowanych, dzięki czemu Muzeum stało się jednym z najciekawszych punktów wśród placówek muzealnych na Podkarpaciu. Udało mu się w tym czasie przekształcić Muzeum z placówki o znaczeniu lokalno–powiatowym w znaczącą instytucję kulturalną o prestiżu krajowym. Jesteśmy w gronie w którym nie muszę szczegółowo opisywać zasług dyrektora, dlatego ograniczę się do krótkich statystyk. W 1993 r . Muzeum zwiedziło 12 000 osób od kilku lat co roku jest ich co najmniej 70 000. To efekt min. ponad 50 krajowych wystaw i kilkunastu zagranicznych na których eksponaty były tak atrakcyjne, że zachęciły do przyjazdu do Sanoka. Łącznie zobaczyło je ponad 100 000 osób. (…) Dokonał sztuki niebywałej – poprzez wieloletnie kontakty, rozmowy oraz wiele dni wspólnego działania wzbudził w Zdzisławie Beksińskim przekonanie, że najlepiej jego dorobkiem zaopiekuje się Muzeum Historyczne w Sanoku, a tak naprawdę właśnie Dyrektor Banach. Zagospodarowując dorobek Beksińskiego umiejętnie stworzył atmosferę zainteresowania dorobkiem i życiem artysty. Czyniąc to min. przez takie przedsięwzięcia jak: realizowany wspólnie z Fundacją Beksińskich wydarzenie pt. ”Świat Mistrza Beksińskiego”, czy sztukę teatralną: Wywiad którego nie było. Właśnie takie działania przełożyły się na powstanie książki Magdaleny Grzebałkowskiej „Beksińscy Portret Podwójny”, czy filmu „Ostatnia Rodzina”, (…).

Jego umiejętności negocjacyjne przyczyniły się do tego, że po 1989 r. zachowano większość zbiorów Załuskich. Dzięki jego wiedzy, empatii i kulturze osobistej udało mu się pozyskać dla Muzeum, jako darowizny, dzieła takich artystów jak: Ariki Madeyska, Edwarda Barana, Janiny Dobrzyńskiej, Mariana Kruczka, Jana Cybisa, Wacława Zawadowskiego, Hanny Zawy-Cywińskiej, Izabeli Rapf-Sławikowskiej, Anny i Tadeusza Turkowskich oraz kolekcję „Rzeźby Chrystusa Ukrzyżowanego XVII-XIX w.” podarowaną przez Alberta Sługockiego.

Wiesław Banach jest również publicystą i popularyzatorem kultury i sztuki. Sam jest autorem wielu publikacji, a książnica muzealna, pod jego mecenatem, stała się jedną z najbardziej płodnych spośród tych specjalizujących się w sztuce. (…)

Dziś gdy Dyrektor odchodzi na emeryturę Muzeum to dziewięć stałych wystaw wśród, których nie brakuje unikatów w postaci: XIV wiecznych ikon, rzadkich enkolpionów, obrazów najwybitniejszych polskich artystów, ale także szkiców Pablo Picasso i „perły w koronie”, czyli obrazów Beksińskiego.

Patrząc wstecz na jego dorobek (…) wystąpiłem z prośbą do Prezydenta RP o Złoty Krzyż Zasługi. Z satysfakcją informuję, że Pan Prezydent przychylił się do naszego wniosku.”

Podczas spotkania padło wiele słów podziękowań kierowanych do Pana Wiesława Banach za jego zaangażowanie, konsekwencję i skuteczność działania. Wszyscy podkreślali charyzmę Jubilata połączoną z wielką kulturą osobistą i empatią.

Kolejne wystąpienia były okraszane anegdotami i wspomnieniami wspólnych przeżyć. Obecni dowiedzieli się min. o wizycie W. Banacha i J. Gancarza w Ministerstwie Kultury na początku lat dziewięćdziesiątych, by pozbyć się Gomułki i Świerczewskiego (tylko wtajemniczeni domyślili się, że chodziło o filie muzeów, które upamiętniały te osoby). Ze wspomnień dyrektora okazał się, że to koledzy i koleżanki z pracy „przymusili” go do ubiegania się o stanowisko. Gdy obecny dyrektor w chwili zwątpienia chciał zrezygnować ze stanowiska, jego postawę odmieniła rozmowa z marszałkiem Władysławem Ortylem. Jerzy Ginalski po wręczenia okolicznościowego adresu, podarował Wiesławowi Banachowi zbiór przewodników po Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, z zaproszeniem do częstszych odwiedzin „konkurencyjnego” Muzeum.

Całość uroczystości uświetnił mini recital kwartetu smyczkowego Państwowej Szkoły Muzycznej I i I stopnia im. Wandy Kossakowej w składzie: Ewa Wojtyńska-Kiczorowska – I skrzypce i prowadzenie zespołu, Wiktoria Adamska – II skrzypce, Natalia Gunia – altówka, Joanna Kiczorowska – wiolonczela.

źródło: Starostwo Powiatowe w Sanoku