Fundusze Europejskie dla Podkarpacia. Potwierdzenie odebrane

W Warszawie, na Zamku Królewskim zainaugurowano uroczyście nową unijną perspektywę finansową w Polsce. W wydarzeniu wziął udział marszałek Władysław Ortyl, który odebrał symboliczną decyzję Komisji Europejskiej o zatwierdzeniu do realizacji programu regionalnego: Fundusze Europejskie dla Podkarpacia 2021-2027.

Oficjalne wręczenie decyzji nastąpi już 16 lutego, podczas konferencji otwierającej FEP w Centrum Wystawienniczo-Kongresowych G2A Arena w Jasione. Wartość FEP to ponad 2,265 mld euro. Budżet nowego programu jest o ponad 5% wyższy niż alokacja RPO WP 2014-2020 czyli o kwotę ponad 116 mln euro.

W inauguracji nowej perspektywy 2021-2027 uczestniczyła m.in. unijna komisarz ds. spójności i reform Elisa Ferreira, a także przedstawiciele polskiego rządu na czele z premierem Mateuszem Morawieckim oraz Grzegorzem Pudą ministrem Funduszy i Polityki Regionalnej oraz sekretarz stanu Małgorzata Jarosińska-Jedynek. Premier podczas wydarzenia podkreślił, że udało się przekonać Unię Europejską do utrzymania specjalnych programów, jak Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej. M. Morawiecki dodał, że środki unijne dla Polski są już aktywne, a nowa perspektywa będzie kolejnym impulsem rozwojowym dla kraju:

– Do Polski wpływają pierwsze zaliczki ok. 5 mld zł – 3 mld zł na programy centralne i 2 mld zł na programy regionalne – powiedział premier Mateusz Morawiecki.

Obecny na wydarzeniu marszałek Władysław Ortyl podkreślał wagę wydarzenia i ogrom pracy, która była potrzebna, aby dobrze przygotować się jako region do nowej perspektywy:

– Dziś spotykamy się na uroczystości, trochę świętujemy, ale to święto poprzedziła praca, którą wykonaliśmy i po tej uroczystości wracamy do naszych urzędów i instytucji zarządzających, aby dalej pracować, by jak najszybciej ogłosić nabory. Bardzo się cieszę, że po raz kolejny będzie specjalny program dedykowany Polsce Wschodniej.

Odnosząc się do wielomiesięcznych negocjacji prowadzonych przez urząd marszałkowski z Komisją Europejską marszałek dodaje:

– Zakończenie negocjacji to duża radość i satysfakcja, tym bardziej jak się te negocjacje lubi, a to mogę o sobie powiedzieć. Poprzez moje wieloletnie doświadczenie, wiem, że przedstawiciele Komisji Europejskiej są wymagającym partnerem. Trzeba się naprawdę uzbroić w argumenty, aby ich do czegoś przekonać, ale to jest skuteczna droga.

Sukcesem negocjacyjnym urzędu marszałkowskiego jest zgoda Komisji Europejskiej na to, aby znacząca część środków z FEP została przeznaczona na infrastrukturę drogową. Jest to kwota 149,5 mln euro, tj. 49% alokacji EFRR na transport ogółem. W ramach tej puli będą mogły być realizowane inwestycje z zakresu dróg wojewódzkich stanowiących pośrednie połączenia do sieci TEN-T na obszarach górskich.

– Udało się również uzgodnić możliwość wsparcia dotacyjnego dla MŚP na obszarach przygranicznych z Ukrainą oraz utrzymać możliwość realizacji projektów dotyczących niestandardowych, indywidualnych rozwiązań w zakresie oczyszczania ścieków na obszarach cennych przyrodniczo – dodaje Wojciech Magnowski, dyrektor Departamentu Zarządzania RPO.

Podkarpacie było trzecim regionem w kraju, po województwach: lubelskim i opolskim, które otrzymało akceptację dla nowego programu regionalnego na lata 2021-2027. Ponad 2,265 mld euro z FEP wesprze przedsiębiorczość, rynek pracy, badania, przyczyni się do ochrony środowiska na Podkarpaciu, poprawi dostępność transportową. Pieniądze przeznaczone zostaną także na inwestycje w kapitał ludzki, włączenie społeczne, jak również będą stymulować rozwój zrównoważony terytorialnie.

Nowy program, tak jak poprzedni, jest dwufunduszowy: 72% czyli 1,634 mld euro pochodzi z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), a 28% czyli 631 mln euro z Europejskiego Funduszu Społecznego Plus (EFS+). Fundusze zostaną przeznaczone na realizację następujących priorytetów:

• Priorytet 1. Konkurencyjna i cyfrowa gospodarka (EFRR)
• Priorytet 2. Energia i środowisko (EFRR)
• Priorytet 3. Mobilność miejska (EFRR)
• Priorytet 4. Mobilność i łączność (EFRR)
• Priorytet 5. Przyjazna Przestrzeń Społeczna (EFRR)
• Priorytet 6. Rozwój zrównoważony terytorialnie (EFRR)
• Priorytet 7. Kapitał ludzki gotowy do zmian (EFS+)
• Priorytet 8. Rozwój Lokalny Kierowany przez Społeczność (EFS+)
• Priorytet 9. Pomoc techniczna (EFRR)
• Priorytet 10. Pomoc techniczna (EFS+)

Największy strumień środków zostanie przeznaczony na Priorytet 7 (obejmujący całość wsparcia z EFS + z wyłączeniem RLKS i pomocy technicznej) oraz Priorytet 2 finansowany z EFRR a dedykowany energetyce, klimatowi i środowisku.

Pula środków z EFS+ w ramach Priorytetu 7 ma być odpowiedzią m.in. na wyzwania społeczne i rynku pracy, które podobnie jak w innych regionach, dotyczyć będą głównie złagodzenia zdrowotnych i społeczno-gospodarczych skutków COVID-19 oraz wojny w Ukrainie. W tym obszarze zakładane są działania wspierające osoby bezrobotne, w tym długotrwale pozostające bez pracy. Planowana jest także pomoc dla pracowników branż, które znalazły się w najtrudniejszej sytuacji w związku ze spadkiem lub przerwami w ich funkcjonowaniu. Przewiduje się także kontynuację istotnych dla regionu programów zdrowotnych.

W zakresie włączenia społecznego promowane będą działania mające na celu aktywizację społeczną, zawodową, zdrowotną oraz edukacyjną osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Wspierana będzie także deinstytucjonalizacja usług, zwłaszcza dla osób starszych i schorowanych. Natomiast w sferze edukacji zapewnione zostanie wsparcie na podniesienie jakości nauczania w szkołach ogólnych i zawodowych. Zwrócona będzie przede wszystkim uwaga na rozwój kompetencji kluczowych, w tym proinnowacyjnych, kreatywnych, przedsiębiorczych i cyfrowych (programowania) przez uczniów. Samorząd województwa planuje także kontynuację wsparcia w zakresie rozwoju opieki przedszkolnej oraz podnoszenia kwalifikacji osób dorosłych.

W ramach środków EFRR dofinansowane będą inwestycje infrastrukturalne, łagodzące zmiany klimatyczne, poprawiające dostępność komunikacyjną województwa, ale także projekty zorientowane na transformację w kierunku gospodarki obiegu zamkniętego.

– Nowy program regionalny będzie oczywiście bardzo istotnym wsparciem dla rozwoju przedsiębiorczości. Pozwoli na wdrożenie i zastosowanie nowych technologii, innowacyjnych rozwiązań, a tym samym wzmocni konkurencyjność naszych firm. Oprócz tego pozwoli nam skutecznie działać na rzecz ochrony środowiska, w tym szczególnie w obszarze zmniejszenia zanieczyszczenia powietrza. Dlatego ogromne środki przeznaczamy w tej perspektywie na działania w zakresie odnawialnych źródeł energii – mówi marszałek Władysław Ortyl.

– Cały czas intensywnie pracujemy, abyśmy byli jak najlepiej i jak najszybciej gotowi do wdrożenia FEP. Ściśle współpracujemy z Ministerstwem Funduszy i Polityki Regionalnej nad Szczegółowym Opisem Priorytetów Programu. Powołany jest już Komitet Monitorujący dla nowego programu, którego jednym z zadań będzie zatwierdzanie kryteriów wyboru projektów, by jak najszybciej doprowadzić do ogłoszenia pierwszych naborów konkursów dla wnioskodawców – tłumaczy marszałek Władysław Ortyl.

Pierwsze posiedzenie Komitetu Monitorującego ma się odbyć już 17 lutego. Wówczas jest planowane zatwierdzenie kryteriów wyboru projektów dla pierwszych naborów. W pierwszym kwartale 2023 roku zakładane są nabory wniosków w następujących obszarach:

• wsparcie dla MŚP,
• cyfryzacja,
• gospodarka wodno-ściekowa,
• adaptacja do zmian klimatu,
• drogi wojewódzkie,
• infrastruktura edukacyjna, kulturalna oraz dostępność infrastruktury publicznej,
• aktywizacja zawodowa osób pozostających bez pracy, rozwój kwalifikacji i kompetencji kadr oraz wsparcie osób dorosłych w zdobywaniu i uzupełnianiu kwalifikacji i kompetencji.

UMWP