Ruiny Zamku Sobień odzyskają blask! (VIDEO, ZDJĘCIA)

POWIAT LESKI / PODKARPACIE. Działaniom na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego na terenie rezerwatu „Góra Sobień” w Nadleśnictwie Lesko poświęcone było spotkanie zainicjowane przez nadleśniczego Jana Mazura z przedstawicielami służb konserwatorskich, archeologicznych i samorządu lokalnego, które odbyło się w środę 5 lutego.

Pierwszą część w sali narad nadleśnictwa poświęcono na prezentację historii zamku Sobień, problematyki udostępniania całego rezerwatu i znajdujących się w nim ruin.

– To historyczna perełka związana z dziejami Bieszczadów, a jako zarządzający terenem jesteśmy zobowiązani do jej zachowania i udostępniania zwiedzającym – zaznaczył nadleśniczy Mazur. – Potencjał, jaki tkwi w tym obiekcie i oczekiwania społeczne nakazują nam działać.

Nadleśniczy nakreślił pomysł odsłonięcia ruin z drzew zagrażających ich trwałości, oczyszczenie z roślinności niszczącej zabytkową substancję, zaproponował przeprowadzenie badań archeologicznych i wyeksponowanie ich wyników dla odwiedzających. Za konieczne uznał też urządzenia na nowo ścieżki poznawczej w taki sposób, by obejmowała łącznie zagadnienia przyrodnicze, historyczne i kulturowe związane z terenem rezerwatu, odwiedzanego w ciągu roku przez dziesiątki tysięcy turystów zmierzających w Bieszczady. Długie dyskusje na te tematy trwały w trakcie wizji terenowej w ruinach sobieńskiego zamku. Z uwagi na fakt, że ruiny są elementem rezerwatu, bardzo ważny był tu głos przedstawicielki RDOŚ w Rzeszowie.

– Istnienie rezerwatu nie wyklucza możliwości przeprowadzenia badań archeologicznych, bo ruiny zamku to ważny element dziedzictwa – zaznaczała dr Agnieszka Marcela, zastępca Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska, Regionalny Konserwator Przyrody w Rzeszowie. – Co prawda w celach ochrony rezerwatu nie uwzględniono dotąd aspektów historycznych, ale trzeba rozważyć, czy nie wprowadzić takiego zapisu. W każdym razie idea zgłoszona przez nadleśniczego Mazura w odniesieniu do działań na terenie rezerwatu jest słuszna ze społecznego punktu widzenia.

Z uwagi na brak jakichkolwiek zachowanych planów czy rycin zrekonstruowanie dawnego wyglądu zamku jest dziś bardzo trudne.

– Mamy spore oczekiwania co wyników badań, najważniejsze byłoby poznanie samej struktury zamku, bowiem duża część murów jest ukryta pod roślinnością i gruzami – mówił dr Piotr Kotowicz archeolog z Muzeum Historycznego w Sanoku. – Żeby ten zamek mógł zaistnieć lepiej w świadomości społecznej, konieczne byłoby poodsłanianie elementów murowanych, które pokazałyby nam podział pomieszczeń. Liczymy też, że znaleziska archeologiczne mogłyby wiele powiedzieć, czym Kmitowie dysponowali sześć wieków temu. Przy wykorzystaniu nowoczesnych metod badawczych możemy się dużo dowiedzieć o dawnych mieszkańcach zamku, o tym jak sam zamek wyglądał i to byłby najważniejszy cel, również dla odbioru społecznego.

W podobnym tonie wypowiadali się przedstawiciele służb konserwatorskich.

– Byłoby to spełnienie naszych marzeń, bo już od wielu lat próbujemy nawiązać współpracę z różnymi instytucjami, żeby w końcu jakieś prace ruszyły, bo widzimy jak z roku na rok substancja zabytkowa zamku niszczeje. Będziemy wspierać te działania na miarę naszych możliwości – deklarował Łukasz Dzik, konserwator zabytków, kierownik krośnieńskiej delegatury WUOZ.

Sprawą bardzo zainteresowany jest też samorząd lokalny.

– Przywrócenie historii Sobienia i wyeksponowanie ruin byłoby częścią większego produktu turystycznego w tej okolicy – mówił Wojciech Stelmach, starosta leski. – Mam tu na myśli planowaną rewitalizację stacji kolejowej Lesko-Łukawica i zamku Kmitów w Lesku, który skrywa w sobie bardzo bogatą historię. Podejmujemy działania, żeby obiekty te zyskały nowe funkcje turystyczne. Cieszę się, że w sprawie Sobienia możemy liczyć na skuteczność Lasów Państwowych. Na każdym etapie działań deklaruję współpracę.

Efektem spotkania są wnioski i założony harmonogram działań spisany protokolarnie, który zakłada skierowanie wniosku do Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków o niezbędne wytyczne co do usuwania drzew zagrażających murom, lustrację terenu i konsultację z RDOŚ, odgruzowanie murów i zabezpieczenie przed dalszą degradacją, przeprowadzenie badań archeologicznych.

– Końcowy etap działań to modernizacja infrastruktury turystycznej i wzbogacenie jej o kompleksową informację na temat rezerwatu i historii zamku – podsumował nadleśniczy Mazur.

nagłówek – fot. archiwum redakcji