Kapelani Solidarności 1980-1989 – spotkanie w Sanockim Domu Kultury

SANOK. 11 czerwca 2010 r. w Sanockim Domu Kultury odbyło się spotkanie z Mateuszem Wyrwichem – dziennikarzem, wydawcą, autorem książek i opozycjonistą z okresu stanu wojennego.

Głównym pretekstem do jego zorganizowania była promocja najnowszej książki M. Wyrwicha „Kapelani Solidarności 1980-1989”. Ta obszerna publikacja – rodzaj słownika biograficznego – składa się z trzech tomów, w których Autor przedstawił sylwetki czterdziestu sześciu kapłanów czynnie zaangażowanych w wielki ruch narodowy i społeczny, jakim była „Solidarność”.

Nie przypadkowo spotkanie odbyło się w Sanoku, gdyż jednym z bohaterów trzeciego tomu promowanego opracowania jest ks. prałat Adam Sudoł – długoletni proboszcz sanockiej Fary, nieformalny kapelan sanockiej „Solidarności”, opiekun i duchowy przywódca opozycji z okresu stanu wojennego. Tak się złożyło, że obecny rok jest rokiem wielu ważnych rocznic: 90 lat temu urodził się ks. prałat Adam Sudoł, 66 lata temu przyjął święcenia kapłańskie, 30 lat temu powstał NSZZ „Solidarność”, a 20 lat temu odbyły się pierwsze, w pełni wolne, wybory samorządowe.

Mimo dość niefortunnego terminu imprezy (piątek, godz. 14) sala widowiskowa SDK wypełniła się po brzegi. Wśród licznych gości przybyłych na spotkanie można było zobaczyć twarze tych, którzy brali czynny udział w tworzeniu niezależnego ruchu związkowego, w konspiracji okresu stanu wojennego i w budowaniu od podstaw wolnego samorządu.

Oprawę muzyczną spotkania zapewnił chór „Echo” z Zespołu Szkół Publicznych w Jaśliskach pod kierunkiem p. Edyty Wilczek oraz pianista Bolesław Jędrzejowski – uczeń Państwowej Szkoły Muzycznej II stopnia w Tarnowie, który wykonał kilka utworów Fryderyka Szopena. Interesujący referat wprowadzający o powstaniu NSZZ „Solidarność” na Podkarpaciu, ze szczególnym uwzględnieniem Sanoka i roli ks. prałata Adama Sudoła, wygłosił mgr Bogusław Kleszczyński z rzeszowskiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej.

Główną częścią spotkania były jednak wystąpienia Mateusza Wyrwicha i ks. Adama Sudoła. Mateusz Wyrwich opowiadał o tym, jak zrodził się pomysł napisania książki oraz o kulisach jej powstawania. Natomiast ks. Adam Sudoł mówił o swoim życiu kapłańskim, o swojej walce w obronie wiary i religii, jeszcze podczas pobytu w Stalowej Woli. Jednak, ze zrozumiałych względów, najwięcej miejsca zajęły wspomnienia z okresu Jego posługi duszpasterskiej w sanockiej parafii pw. Przemienienia Pańskiego, a szczególnie z lat 1980-1989, kiedy sanocka Fara była oazą wolności, a ks. Sudoł stał się przedmiotem różnorodnych szykan ze strony partyjnych władz i aparatu bezpieczeństwa. Wróciły wspomnienia trzeciomajowych uroczystości w 1981 r., Mszy świętych za Ojczyznę odprawianych, po wprowadzeniu stanu wojennego, 13 dnia każdego miesiąca czy uroczystości z okazji 3 maja i 11 listopada (w latach 80. nielegalnych). Była też mowa o tablicach wmurowanych w ściany sanockiego kościoła parafialnego i o lekcjach prawdziwej historii, którymi były kazania i ogłoszenia ks. Prałata. To przy udziale ks. Adama Sudoła rozpoczęły się kariery polityczne wielu znanych później polityków, jak chociażby wieloletniego posła i senatora, tragicznie zmarłego w katastrofie lotniczej pod Smoleńskiem, śp. Stanisława Zająca. Mówiła zresztą o tym, w swoim krótkim wystąpieniu, wdowa po śp. Stanisławie Zającu – Alicja. Niestety, ograniczony czas nie pozwolił na dłuższą dyskusję i poruszenie innych interesujących wątków.

Słowa podziękowania należą się głównemu organizatorowi spotkania: Zarządowi Regionu Podkarpacie NSZZ „Solidarność”, a szczególnie jego przewodniczącemu Tadeuszowi Majchrowiczowi (który sprawnie poprowadził całe spotkanie) oraz wiceprzewodniczącemu Andrzejowi Szallowi.

Andrzej Romaniak