Reforma oświaty w Gminie Zagórz! (VIDEO)

ZAGÓRZ. Koszty oświaty stanowią około połowę budżetu przeciętnej, polskiej gminy. W r. 2010 wszystkie działania oświatowe kosztowały Gminę Zagórz prawie 13 milionów zł, do końca 2011 r. sięgną 14 mln, a w przyszłym roku trzeba się liczyć z nakładami rzędu 15 milionów złotych…

ZOBACZ też na stronę www.Zagorz24.pl

Zamiast na dodatkowe zajęcia edukacyjne, sportowe czy kulturalne dla naszych dzieci, pieniądze idą na rosnące płace nauczycieli i podwyżki cen energii. Powód? Sztywne przepisy i przestarzała struktura gminnej oświaty.

Teoretycznie wydatki na oświatę powinna pokrywać subwencja oświatowa, czyli pieniądze na szkolnictwo, które każda gmina otrzymuje corocznie z budżetu państwa. Niestety, ta forma wsparcia samorządów w coraz mniejszym stopniu pokrywa rzeczywiste koszty funkcjonowania szkół w całej Polsce. Dlaczego? Subwencja oświatowa „idzie” do gmin za każdym dzieckiem. Z powodu niżu demograficznego jest coraz mniej dzieci, a co za tym idzie – także mniej państwowych pieniędzy. Dlatego samorządy muszą dokładać do szkół coraz więcej z własnej kieszeni – w 2012 roku w gminie Zagórz będzie to ponad 6 milionów złotych!

W ciągu ostatnich 10 lat liczba uczniów w gminie Zagórz spadła o ok.30 %, a tymczasem struktura oświaty nie uległa zmianie. Jednocześnie – w wyniku decyzji, które zapadają na szczeblu centralnym – wzrosły płace nauczycieli i ceny energii. Skutek? Koszty utrzymania oświaty w gminie Zagórz wzrosły do nienotowanego dotąd poziomu – podobnie, zresztą, jak w setkach innych gmin w Polsce. Uderza to w samych uczniów, bo gmina, zamiast skierować strumień pieniędzy np. na dodatkowe zajęcia edukacyjne, sportowe czy kulturalne, a także na sprawniejsze zarządzanie szkołami i ich modernizację musi je przeznaczać na utrzymanie skostniałej szkolnej struktury i administracji. Sztywne przepisy oświatowe, a zwłaszcza Karta Nauczyciela, pozwalają jedynie na „kosmetyczne”, niewielkie zmiany.

Średnie nauczycielskie wynagrodzenie brutto w okresie od września 2011 do sierpnia 2012 to: 2618,10 zł (stażyści), 2906,09 zł (nauczyciele kontraktowi), 3770,06 zł (nauczyciele mianowani), 4817,30 zł (nauczyciele dyplomowani). Średnia pensja dyrektora szkoły to 5374,69 brutto. Wysokość wynagrodzenia jest zależna głównie od stażu pracy i stopnia awansu zawodowego – samorządy nie mają na to wpływu. W gminie Zagórz prawie 60% pedagogów ma najwyższy stopień nauczyciela dyplomowanego, 21% to nauczyciele mianowani, blisko 16,5% – kontraktowi, a tylko 2,5 % to stażyści.

Bolączką Zagórza jest także brak przedszkola. Brakuje odpowiedniego budynku, brakuje również planowanej przez rządzących subwencji przedszkolnej. Wielu zagórzan, pracując w Sanoku lub samym Zagórzu musi więc pokonywać dziesiątki kilometrów odwożąc dzieci do odległych placówek przedszkolnych.

Warto także pomyśleć o przyszłości dzieci z naszej Gminy – tak, by mogły mieszkać w nowoczesnym mieście i dobrze urządzonych wioskach, wyposażonych przynajmniej w podstawowe zdobycze cywilizacji: wodociągi, kanalizację, drogi czy oświetlenie. By mogły się tu budować i znaleźć pracę na miejscu, nie wyjeżdżając w poszukiwaniu zatrudnienia za granicę. By mogły mieszkać i pracować godnie i wygodnie. Tego nie da się osiągnąć bez inwestycji. Na te jednak nie ma pieniędzy, bo niemal połowę budżetu mocno już zadłużonej gminy Zagórz pochłania utrzymanie „status quo” nieprzystającej do dzisiejszych czasów struktury oświatowej.

A wszystko to odbywa się u progu wielkiego, europejskiego kryzysu, który niesie wiele znaków zapytania co do cen energii, poziomu bezrobocia, przepływu pieniędzy i inwestorów. Będzie to wymagało nie tylko od polskiego rządu, ale także od polskich samorządów dużego wysiłku finansowego i szczególnej rozwagi w wydawaniu każdej złotówki.

Jednocześnie w tej chwili nastał dla samorządów okres przygotowań do rozdania nowej, ogromnej puli unijnych pieniędzy (tzw. nowa perspektywa finansowa UE 2014-20). Tylko te samorządy, które przygotują teraz kosztowną dokumentację i warunki do przyszłych inwestycji będą mogły za kilka lat sięgnąć po te środki i popchnąć swoje gminy na ścieżkę prawdziwego rozwoju.

Dlatego mając na względzie dobro naszych dzieci, warto przynajmniej pochylić się nad sprawami gminnej oświaty i pomyśleć o jej racjonalizacji, o ułożeniu na nowo jej struktury tak, by te i przyszłe pokolenia mogły z niej czerpać nie tylko wiedzę i umiejętności, ale także nadzieję na lepszą przyszłość.

Oto podstawowe dane. Gmina Zagórz prowadzi 11 szkół: 8 podstawowych i 3 gimnazja. Łącznie w roku szkolnym 2010/11 naukę pobierało w nich 1368 uczniów (wliczając „zerówkowiczów”). Ich edukacją zajmowało się 185 nauczycieli na blisko 154 etatach (szczegóły w tabelach).

Struktura gimnazjów w roku szkolnym 2011/2012

Struktura szkół podstawowych w roku szkolnym 2011/2012

Struktura oddziałów przedszkolnych w roku szkolnym 2011/2012

SUBWENCJA OŚWIATOWA A WYKONANIE BUDŻETU ZA 2010 ROK

SUBWENCJA OŚWIATOWA A PLANOWANE WYKONANIA BUDŻETU 2011

Przyszłoroczne koszty funkcjonowania placówek oświatowych wymienionych w załączonych tabelach oraz zadania takie jak: 1) funkcjonowanie świetlic i stołówek, 2) dożywianie uczniów, 3) doskonalenie i dokształcanie nauczycieli, 4) fundusz zdrowotny nauczycieli, 5) Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych emerytów nauczycieli, 6) pomoc stypendialna dla uczniów, 7) wczesne wspomaganie rozwoju dziecka, 8 ) powoływanie komisji egzaminacyjnych w związku z awansem zawodowym nauczycieli, 9) dowóz uczniów, 10) eksploatacja autobusów, 11) funkcjonowanie Zespołu Obsługi Szkół – wszystko to będzie kosztować 14 743 034 zł! W tym również zawarta jest kwota 330 tys. zł tzw. dodatku uzupełniającego wypłacanego nauczycielom za nieprzepracowane, brakujące do pełnego pensum godziny.

Powtórzmy! Aby zbilansować te wydatki należy dołożyć aż 6,2 mln złotych! Skąd? Z gminnej kasy czyli tak naprawdę z kieszeni wszystkich nas – podatników mieszkających na terenie Miasta i Gminy Zagórz! Utrzymywanie tak wysoce nieefektywnej struktury szkolnictwa byłoby równoznaczne ze skazaniem naszej gminy na całkowitą zapaść finansową. Oto konkretny przykład. Dzięki dotacji otrzymanej niedawno w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego (RPO) Województwa Podkarpackiego, Gmina Zagórz otrzymała szansę na rozbudowę sieci wodociągowej o wartości 12,6 miliona złotych. Szansa ta zostanie zmarnowana, jeśli nie będziemy mogli wyasygnować z budżetu gminnego 4 milionów złotych na wkład własny do tego projektu. Niestety, zadłużenie gminy osiągnęło już taki poziom, że nie ma już mowy o kolejnych kredytach. Doskonale obrazują to założenia budżetu Gminy Zagórz na rok 2012, w którym: dochody bieżące opiewają na kwotę 32 427 000,00 zł, wydatki bieżące szacuje się na 30 369 482,00 zł, spłata kredytów i pożyczek pochłonie 1674852,00 zł, co oznacza, że na inwestycje pozostanie zaledwie 382 666 zł. To o wiele za mało w kontekście strategicznych zadań stojących przed gminą takich, jak przebudowa i budowa dróg, rozbudowa wodociągów i sieci kanalizacyjnej. Pilna konieczność realizacji tych przedsięwzięć wynika zarówno z oczekiwań mieszkańców, jak i z zapisów zawartych w Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków Komunalnych. Jeśli w najbliższych latach nie wybudujemy sieci kanalizacyjnej narazimy się na dotkliwe kary środowiskowe.

W zaistniałej sytuacji finansowej Burmistrz Ernest Nowak przewiduje szereg posunięć oszczędnościowych, w tym redukcję etatów w administracji i możliwą likwidację niektórych stanowisk kierowniczych. Oszczędności z tego tytułu nie uzdrowią zagórskiego budżetu, o ile nie przeprowadzi się racjonalizacji struktury gminnej oświaty.

tekst: Alicja Wosik, Jerzy Zuba – na podstawie danych Zespołu Obsługi Szkół i UMiG Zagórz