MBP: Acta Pancoviana po raz szósty

SANOK / PODKARPACIE. Już w środę, 9 listopada zapraszamy do Galerii 20 Miejskiej Biblioteki Publicznej. O godz. 17 odbędzie się spotkanie promujące nr 6 wydawanego przez bibliotekę periodyku „Acta Pancoviana”. Poprowadzi je dr hab. Tomasz Chomiszczak.

W „Słowie wstępnym” czytamy: Kiedy w pierwszą rocznicę śmierci Mariana Pankowskiego wyszedł poprzedni numer „Acta Pancoviana”, wydawało się, że w sposób naturalny nasza seria wydawnicza dobiega końca. Oczywiście, odejście wybitnego twórcy nigdy nie kładzie kresu jego dalszej obecności w świadomości odbiorców, ale przypadek sanockiego cyklu publicystycznego był szczególny: w dużej mierze czerpaliśmy redakcyjną energię z regularnych, także bezpośrednich kontaktów z Pisarzem, a Jego do końca życia niezwykła aktywność artystyczna dostarczała i nam kolejnych bodźców do pracy.

Dziś, kilka lat później, wiemy z całą pewnością, że inspiracja tą literaturą nie wietrzeje; że Pankowski — jak niegdyś Matuga, bohater jednej z Jego powieści — wciąż idzie: idzie przez rynek księgarski, ale, co może jeszcze istotniejsze, idzie również przez uczelniane aule i katedry. W bibliografii podmiotowo-przedmiotowej pojawiło się kilka nowych, istotnych pozycji wydawniczych, w których zauważalny udział mieli także przedstawiciele środowiska sanockiego: nakładem tutejszej Miejskiej Biblioteki Publicznej wyszła monografia naukowa autorstwa Tomasza Chomiszczaka uzupełniona o przekład wybranych artykułów literaturoznawczych Pankowskiego publikowanych przezeń w pismach brukselskiego Université Libre.

Niezmiernie cieszy też fakt wydania nowego i największego jak dotąd wyboru dramatów autora „Granatowego Goździka” w Instytucie Badań Literackich PAN w Warszawie w ramach serii „Dramat polski. Reaktywacja”. I wreszcie, last but not least, nie do przecenienia było wydanie w ostatnich latach przez środowisko krakowskie zarówno ostatniego już wywiadu rzeki z Pisarzem, jak i zbioru Jego opowiadań rozproszonych. Jednocześnie jest Marian Pankowski obiektem zainteresowań nowego pokolenia w polskiej nauce. Na konferencjach wygłaszane są referaty, powstają kolejne prace dyplomowe i dysertacje naukowe, które wnoszą świeże spojrzenie na ten, zdawałoby się, dobrze już opracowany dorobek literacki. W najnowszym numerze „Acta Pancoviana” prezentujemy trzy takie przykłady: małe fragmenty prac doktorskich Michała Bandury z Warszawy i Jana Burnatowskiego z Krakowa oraz jeden rozdział z pracy licencjackiej Przemysława Góreckiego napisanej w Poznaniu. Ten zauważalny już w Polsce głos młodych badaczy daje nam wiarę, że „odkrywanie” Pankowskiego wciąż jest procesem rozwojowym.

A owo „odkrywanie”, skoro już pozwalamy sobie na to paradoksalne w obliczu Pisarza o tak wielkim dorobku stwierdzenie, wiąże się z jeszcze innym faktem: oto w Bibliotece Narodowej w Warszawie udostępniono wreszcie przeniesione z Brukseli archiwum literackie Pankowskiego, niesłychanie obszerne i pełne dokumentów oraz tekstów, które mogą zainteresować literaturoznawców i krytyków. W niniejszym zeszycie odnajdą Państwo dwa artykuły Tomasza Chomiszczaka będące owocem wstępnego „remanentu” tych źródłowych materiałów: pierwszy tekst stanowi rodzaj sprawozdania z przeglądu wybranych pozycji archiwalnych, drugi zaś omawia bardziej szczegółowo nieznane próby dramaturgiczne Pankowskiego, które, jak się okazuje, ilością i rozmachem tematyczno-formalnym niemalże dorównują Jego znanemu już dorobkowi scenicznemu.

Rezultatem owych poszukiwań w archiwum pisarskim są także zamieszczone tu inedita: dwa nieznane utwory prozatorskie Pankowskiego powstałe około połowy lat pięćdziesiątych XX stulecia. Stanowią one prawdziwy literacki rarytas i już choćby tylko z tego powodu warto po nowy numer sięgnąć, choć, przypomnijmy, także w poprzednich latach zdarzało się nam publikować nieznane teksty autora „Smagłej swobody” — „odkryte” lub jeszcze oficjalnie niewydane.

„Acta Pancoviana” kończymy, jak zawsze, uzupełnioną — od czasu wydania poprzedniego zeszytu — bibliografią w opracowaniu Ewy Drwięgi-Bąk.

materiały nadesłane